Voor het Credit Suisse Global Investment Returns Yearbook wordt jaarlijks onderzocht wat verschillende beleggingscategorieën hebben opgeleverd vanaf 1900. Als we kijken naar het onderzoek uit 2022, dan bestrijkt dit een periode van 122 jaar. Het reële rendement (dus na inflatie) op aandelen wereldwijd is in die periode 5,3 procent per jaar. Voor obligaties is dit 2,0 procent en voor deposito’s minder dan 1 procent. Dat is inclusief herbelegging van inkomsten, zoals dividend en rente.

Let wel, dit gaat om historische rendementen en dit biedt geen garanties voor de toekomst. Niettemin is het interessant om na te denken over de vraag waarom aandelen zo goed hebben gepresteerd en wat daarvan te verwachten in de toekomst.

De theorie achter het (hoge) rendement op aandelen
Dat aandelen een relatief hoog rendement bieden, klopt met de theorie dat beleggers die meer risico nemen daar op de lange duur voor beloond moeten worden. Anders zouden zij dat risico namelijk niet meer nemen. De risicovrije rente op (kortlopende) obligaties kan dienen als basis. In de markt zorgen alle beleggers dat aandelen zo zijn geprijsd dat ze een risicopremie bieden, bovenop die rente.

Hoe langer de beleggingshorizon is, des te groter de kans ook is op een positief rendement bij beleggen. Bij een lage spaarrente is het moeilijk om financiële doelen te bereiken. Met beleggen, vooral in aandelen, is het mogelijk om te profiteren van de waardecreatie van bedrijven en de kasstromen die daarmee worden gegenereerd. Het gaat met name om bedrijven die hoge rendementen behalen op de geïnvesteerde middelen, en dikwijls ook weten te profiteren van groei.

Gaat het slecht met een bedrijf, dan ontvangt een belegger wellicht geen dividend en lijdt hij koersverlies. Sommige bedrijven gaan zelfs failliet. Maar als het goed gaat, dan profiteren aandeelhouders daarvan volledig mee.

De prijs die een belegger betaalt is natuurlijk ook bepalend voor het rendement. Koopt u overgewaardeerde aandelen, dan is dat rendementspotentieel lager dan wanneer u ondergewaardeerde aandelen koopt. In welke fase van de cyclus de markt zich bevindt, is echter heel lastig in te schatten.

Uitgangspunt
Er is geen garantie dat aandelen ook in de toekomst een beter rendement opleveren dan andere beleggingscategorieën.  Op korte termijn valt überhaupt niet te voorspellen hoe de waarde van beleggingen beweegt.

Een onverwachte gebeurtenis die de economie hard raakt – denk aan corona of de oorlog in Oekraïne – of tegenvallende inflatiecijfers kunnen zorgen voor opnieuw een slecht jaar voor aandelen, obligaties, of zelfs allebei. Maar op basis van de historische cijfers lijkt het aannemelijk dat beleggers op de lange termijn dergelijke schokken weer te boven komen.

Het uitgangspunt is in ieder geval verbeterd in vergelijking met begin vorig jaar. De koersen van grote indexen en ook waarderingsratio’s zijn namelijk teruggevallen; de koers-winstverhouding (k/w) van de Amerikaanse S&P 500-index (trailing, dus ten opzichte van de winsten in de twaalf maanden ervoor) is bijvoorbeeld gedaald van 24,7 ultimo 2021 naar 19,1 op het moment van schrijven.

De k/w van de AEX is gedaald van 15,4 eind 2021 naar 14,2 nu. In de laatste tien jaar was de Amsterdamse hoofdindex alleen eind 2018 goedkoper, gebaseerd op de koersen op 31 december ten opzichte van de winst over het jaar ervoor.

De hogere yield (effectief rendement) op obligaties speelt hier een rol. De risicovrije rente is gestegen, en aandelen moeten daarom ook een hoger verwacht rendement bieden. Een terugkeer naar oude waarderingen is geen garantie, en een relatief laag waarderingsniveau kan ook duiden op lagere winstverwachtingen voor de toekomst. Zelfs bij een stijgende ratio kan het rendement dan negatief zijn. Het is risico dat erbij hoort.

Over het vereist rendement op aandelen leest u meer op deze pagina.

Diversificatie essentieel
Het eerdergenoemde Credit Suisse geeft in het Yearbook ook aan dat aandelen naar alle waarschijnlijkheid een risicopremie blijven bieden over de lange termijn. De auteurs hameren daarbij wel op het belang van diversificatie: het spreiden van beleggingen. ‘Houd het simpel’ is vaak het beste advies. Ga niet op zoek naar bepaalde sectoren of landen die het op korte termijn beter doen dan de markt, maar volg een brede index. 

Een onderzoek uit 2018 laat bijvoorbeeld zien dat een meerderheid van de aandelen in de VS sinds 1926 minder oplevert dan Amerikaanse kortetermijn-staatsobligaties. Er is een scheve verdeling in de aandelenrendementen, waarbij een klein aantal bedrijven verantwoordelijk is voor de bovengemiddelde rendementen van aandelen. Dat zijn de bedrijven die een belegger in de portefeuille moet hebben.

Een andere studie keek naar de portefeuilles van 4,4 miljoen Deense beleggers. Zij zouden hun gezamenlijke rendement bij hetzelfde risico met 3 procent kunnen verhogen door in plaats van in hun eigen geconcentreerde portefeuilles (vaak slechts 1 of 2 aandelen), in een indexfonds te beleggen. Een portefeuille met enkele individuele aandelen heeft veel risico waar geen verwacht rendement tegenover staat.

Beide onderzoeken laten zien wat diversificatie kan opleveren en dat men vooral bij een geconcentreerde portefeuille een behoorlijk extra risico loopt. Spreiden is dus het devies. Het is bijna onmogelijk om de toppers op de markt eruit te pikken, dus het is beter om de hele markt te kopen.

Een goed hulpmiddel hierbij is de Fondsselector, waarin VEB-leden etf’s kunt vinden met aandelen en obligaties, over de hele wereld. Denk bijvoorbeeld aan de iShares Core MSCI World UCITS ETF of de SPDR MSCI ACWI UCITS ETF.

Voor een belegger die toch liever zelf de portefeuille inricht met aandelen, kan de StockScreener of Stijlbeleggen nuttig zijn. Zorg dan voor een goede spreiding over verschillende sectoren en landen. Een index kan daarbij als basis dienen.